تفاوت سرعت اینترنت با کابل و وایرلس در چیست؟ چرا در عمل وایرلس از کابل کندتر است؟

برای خرید تجهیزات شبکه با بهترین قیمت به سایت دوربرد سر بزنید

مقدمه: چرا بحث «تفاوت سرعت اینترنت  با کابل و وایرلس» داغ است؟

فرقی نمی‌کند در خانه باشید یا دفتر کار؛ وقتی صحبت از اینترنت پرسرعت می‌شود، ذهن همه به سمت دو راه‌حل اصلی می‌رود: سیم‌کشی ساده با کابل شبکه (Ethernet) یا اتصال بی‌سیم وای‌فای (Wi-Fi). اما واقعاً تفاوت سرعت اینترنت با کابل و وایرلس چقدر است؟ آیا عددهایی که روی کاغذ می‌بینیم در دنیای واقعی هم تکرار می‌شوند؟ چرا حتی با خرید مودن-روتر گران‌قیمت، باز هم لگ و افت سرعت در وای‌فای حس می‌شود؟ در این مقاله قرار است بدون تعارف و با زبان یک متخصص شبکه که سال‌ها درگیر کابل‌کشی و تنظیمات بی‌سیم بوده، به تمام این پرسش‌ها پاسخ بدهیم. با ما همراه باشید تا بفهمید کدام گزینه برای کاربری شما بهینه‌تر است و چطور می‌توانید بیشترین بازده را از هر دو روش بگیرید.

اصلاً «سرعت» را از کجا می‌سنجیم؟

• Throughput (توان عملی): واقعی‌ترین عدد؛ همان چیزی که در Speedtest می‌بینی.
• Bandwidth (پهنای باند تئوری): همان رقمی که ISP روی بیلبورد زده؛ مثلاً ۱۰۰ یا ۱۰۰۰ مگابیت‌برثانیه.
• Latency (تأخیر): از کلیک تو تا اولین بایت پاسخ سرور؛ برای گیمرها مهم‌تر از خود دانلود است.
• Jitter (نوسان تأخیر): همان‌که باعث می‌شود صدایت در تماس صوتی قطع و وصل شود.

کابل چه برتری‌های سخت‌افزاری دارد؟

 سیم، بزرگراه اختصاصی است

 نویز کمتر، سیگنال پاک‌تر

 استاندارد مشخص، سردرگمی کمتر

تأخیر به‌ طرز خنده‌داری پایین

 استانداردها و سرعت‌های نامinal

نتیجه‌گیری سریع: اگر بستر کابل‌کشی‌تان استاندارد باشد، سرعت واقعی نزدیک به سرعت تئوری است؛ چیزی که در دنیای وایرلس تقریباً آرزوست.

۲) وایرلس چه محدودیت‌هایی دارد که کابل ندارد؟

 طیف محدود، تقسیم می‌شود

 دیوار، آهن، آینه و حتی آکواریوم!

 Half-duplex بودن رادیو

 اورهد پروتکل

مصرف برق و الگوریتم مدیریت

۳) مقایسه سرعت واقعی: تست‌های میدانی چه می‌گویند؟

* به شرط استفاده از ۱۶۰ مگاهرتز کانال و ۸×8 MIMO که در خانه‌ها عملاً محقق نمی‌شود.

۴) چه عواملی باعث می‌شود اختلاف سرعت بیشتر هم بشود؟

1. QoS نادرست روتر: ترافیک استریم همسایه اولویت می‌گیرد.
2. Channel bonding خاموش: روتر ۸۰ مگاهرتز پهنا نمی‌گیرد.
3. Firmware قدیمی: درایور وای‌فای لپ‌تاپ ۲۰۱۸ را فراموش نکنید.
4. USB 3.0 نزدیک آنتن: پورت USB3 تداخل ۲٫۴GHz ایجاد می‌کند.
5. Mesh یا Repeater نامناسب: هر Hop تا ۵۰٪ از throughput را هدر می‌دهد.

 پس چرا همه سراغ Wi-Fi می‌روند؟

 آیا وایرلس همیشه بدتر است؟ استثنائات را بشناسید

– Wi-Fi 6E در باند ۶GHz: با ۱۲۰۰MHz طیف تازه، تداخل نزدیک به صفر؛ در اتاقی بدون دیوار می‌تواند ۹۰۰ Mbps واقعی بدهد.
– 802.11be (Wi-Fi 7) با Multi-Link Operation: ترکیب ۵+۶GHz، نزدیک به ۲ گیگ واقعی در شرایط ایده‌آل.
– کابل فرسوده Cat5: اگر کابل‌تان ۲۰ سال پیش نصب شده باشد، ممکن است حتی ۱۰۰ Mbps هم تثبیت نشود؛ در این حالت Wi-Fi 6 جدید برنده است.

ترکیب هوشمند: چه زمانی کابل بکشیم و کجا وایرلس کافیست؟

 کاربری‌هایی که کابل تقریباً اجباری است

– گیمینگ آنلاین: هر ۱ms تاخیر اضافی یعنی یک فریم عقب‌افتاده.
– استریم ۴K با بیت‌ریت بالا (BR 100 Mbps): حتی افت ۱۰٪ هم باعث بافرینگ می‌شود.
– سرورهای محلی NAS/پشتیبان‌گیری: انتقال ۱۰ گیگ فیلم نباید ۳ ساعت طول بکشد.

کاربری‌هایی که وایرلس راحت‌تر است

– تماس ویدیویی ۱۰۸۰p (۲-۴ Mbps)
– وب‌گردی و شبکه‌های اجتماعی
– IoT (لامپ هوشمند، اسپیکر)

 چند ترفند عملی برای نزدیک کردن سرعت Wi-Fi به کابل

• از باند ۵ یا ۶ گیگاهرتز استفاده کنید؛ حتی اگر مجبور شوید یک Access Point اضافه در راهرو بگذارید.
• کانال ثابت و عریض ۸۰ یا ۱۶۰ مگاهرتز انتخاب کنید؛ ولی مطمئن شوید همسایه‌ها اشغال نکرده‌اند.
• روتر را در ارتفاع ۲ متری و در مرکز خانه نصب کنید؛ دور از مایکروفر و تلفن بی‌سیم قدیمی.
• Firmware روتر را به‌روز نگه دارید؛ گاهی یک آپدیت ساده ۲۰٪ توان عملی را بالا می‌برد.
• برای دستگاه‌های ثابت (کنسول بازی، تلویزیون، NAS) از کابل یا Powerline Adapter استفاده کنید تا بار رادیو کم شود.

۷) جمع‌بندی: چه انتخابی برای چه کسی؟

اگر بخواهیم «تفاوت سرعت اینترنت با کابل و وایرلس» را در یک جمله خلاصه کنیم:
کابل استاندارد، سرعت تئوری‌اش را تقریباً کامل تحویل می‌دهد، اما وایرلس در بهترین حالت ۶۰-۷۰٪ آن عدد روی کاغذ را به دست می‌آورد و این رقم با هر دیوار، دستگاه فعال و مایکروفر دیگر کم‌تر هم می‌شود. پس اگر به دنبال پایداری، تاخیر کم و حداکثر بهره‌وری در دانلود/آپلود سنگین هستید، کابل‌کشی را دست‌کم برای دستگاه‌های ثابت جدی بگیرید. وایرلس را هم می‌توان با انتخاب استاندارد روز (Wi-Fi 6/6E)، تنظیمات کانال‌بندی درست و قرارگیری بهینه روتر به یک همراه قابل‌قبول تبدیل کرد؛ ولی هنوز جایگزین ۱۰۰٪ اترنت نشده است.

لینک‌های پیشنهادی برای مطالعه بیشتر

• مقاله‌ی کامل‌تر درباره‌ی انتخاب کابل مناسب: راهنمای خرید کابل شبکه Cat6 یا Cat6A؟
• منبع خارجی معتبر: Wi-Fi 6 vs Ethernet: Is Wireless Finally Fast Enough? (PCMag)

 پرسش‌هایی که احتمالاً ذهن‌تان را هم درگیر کرده

1. آیا مودم‌-روتر گران‌تر یعنی وای‌فای سریع‌تر؟
صرف قیمت بالا تضمین نیست. آنتن‌های بیشتر، Wi-Fi 6/6E و پردازنده قوی مهم‌اند؛ اما گوشی یا لپ‌تاپ شما هم باید همان استاندارد را پشتیبانی کند. در غیر این صورت باز به ۸۰۲.۱۱ac قدیمی فال‌بک می‌کنید.

2. چرا سرعت تست داخلی مودم با Speedtest واقعی فرق دارد؟
تست داخلی معمولاً از فایل حجیم در حافظه خود روتر انجام می‌شود و تداخل و ISP دخالت ندارد. Speedtest اما مسیر اینترنت واقعی را می‌سنجد و محدودیت‌های پهنای باند خارجی و سرور مقصد را هم لحاظ می‌کند.

3 آیا می‌شود با تعویض آنتن روتر، برد و سرعت را بالا برد؟
تا حدی بله؛ آنتن Omni با Gain بالاتر (۷dBi به‌جای ۳dBi) در طبقه هم‌کف مفید است ولی زاویه پوشش را تنگ می‌کند. بهترین راه، اضافه‌کردن Access Point دوم در نقطقه‌ی کور است.

4. اگر ISP من فقط ۵۰ Mbps می‌دهد، باز هم کابل بهتر است؟
برای همین ۵۰ Mbps هم تاخیر (Ping) کابل پایین‌تر است؛ پس اگر گیمر هستید یا تماس صوتی با کیفیت بالا دارید، بله کابل برنده است. برای وب‌گردی ساده اما تفاوت چشمگیر نیست.

5. کابل Cat7 بخرم یا Cat6A؟
Cat6A برای ۱۰ گیگ تا ۱۰۰ متر کافی و استاندارد است. Cat7 استاندارد سازمانی ISO نیست و معمولاً شیلد سخت‌تر و قیمت بالاتر دارد بدون اینکه در برد خانگی برتری خاصی بدهد؛ پس Cat6A اقتصادی‌تر است.

توصیه‌ی نهایی

قبل از اینکه هزینه‌ی هنگفتی برای جدیدترین روتر Wi-Fi 7 بکنید، یک بار «کابل‌کشی درست» را امتحان کنید. اغلب کاربران بعد از کشیدن یک Cat6 ساده به اتاق کار، می‌گویند «واقعاً فکرش را می‌کردی این‌قدر تفاوت باشد؟» حالا نوبت شماست؛ انتخاب هوشمندانه داشته باشید و اگر سوالی باقی ماند، در بخش نظرات همین صفحه یا انجمن دوربرد بنویسید.